نگاهی به حوادث تلخ عراق، جوکریسم در خدمت امپریالیسم - دَبی بلاگ

گروه سیاسی خبرنگاران- یکم: جوکر(2019) جدیدترین ساخته تاد فیلیپس کارگردان مشهور آمریکایی با بازی چشمگیر خواکین فینیکس طی هفته ها و روزهای اخیر شهرت چشمگیری یافته است و مکرراً درباره آن بحث می گردد. این فیلم ماجرای فردی به نام آرتور فلک را نمایش می دهد؛ فردی با ویژگی های خاص که از یک بیماری روانشناختی هم رنج می برد و نوع بیماری او (خنده های مکرر که گاه بی دلیل و گاه به دلیل استرسها و فشار عصبی است) فاکتور مهمی است در معنایی که فیلم می خواهد منتقل کند. آرتور در شرایط اقتصادی بسیار نامناسبی به سر می برد، با این حال سرش به کار خودش است؛ او نقش یک دلقلک را بازی می نماید که توسط یک شرکت به فروشگاه ها یا مراکزی فرستاده می گردد تا مشتری جذب کند و یا مردم را بخنداند. آرزویی که دنبال می نماید همین خنداندن مردم است؛ او دوست دارد کمدین معروفی گردد... با این حال روندی که آرتور طی می نماید او را آرام آرام به یک جانی بالفطره تبدیل می نماید که نه تنها همکار قدیمی اش و افرادی که او را تمسخر می نمایند و روان درمان گرش، بلکه مادرش را هم به قتل می رساند.

الهام بخشی او نهایتاً فضایی را فراوری می نماید که مردم مشابه آرتور به خیابان ها می ریزند، فروشگاه ها غارت می گردد، اماکن آتش زده می شوند و برخی مسئولان که مقصر وضع موجود شناخته می شوند (توماس وین نامزد شهرداری گاتهام(شهری که اتفاقات در آن رخ می دهد) و همسرش نماد آنهاست) در این بین کشته می شوند.

دوم: جوکر و اتفاقاتی که در برخی کشورها بویژه در منطقه غرب آسیا رخ می دهد خواسته یا ناخواسته به هم ارتباط پیدا نموده اند. برخی از جمله جامعه شناسی مانند آقای حسین کچوئیان عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی می گوید که این فیلم در شکل گیری اعتراضات و اغتشاشات در ایران پس از اجرای یک تصمیم بنزینی سهم داشته است! البته مشخصاً ادعای آقای کچوئیان درباره اعتراضات ایران کاملاً اغراق آمیز است، چه آنکه نمی توان فکت و داده قابل توجهی درباره آن یافت. امّا اینکه چرا آقای کچوئیان و برخی دیگر چنین دیدگاهی دارند قابل درک است و در بخش بعدی به آن اشاره خواهد شد. امّا از ایران که بگذریم، حضور افرادی با نقاب جوکر در اعتراضات عراق و بویژه لبنان قطعی است و این مهم در اخبار و گزارش هایی که توسط برخی رسانه ها طی روزهای اخیر منتشر شده نیز مشهود است.

احمد شوقی تصویرگر عراقی طرح های مختلفی از حضور نمادین جوکر در اعتراضات و اغتشاشات مردم عراق کشیده و در صفحات شخصی خود در فضای اجتماعی منتشر نموده است که با توجه بسیاری روبرو شد. در نقاشی های او در میان مردم معترض عراق و بویژه اغتشاشگرانی که خیابانها یا اماکن را به آتش کشیده اند، چهره ای با شمایل جوکر به تصویر کشیده شده است. این نقاشی ها و نیز حضور برخی از افراد با نقاب هایی شبیه به جوکر در این اعتراضات نشان می دهد که این فیلم دست کم حدّی از تاثیر را در این وقایع دارد.

سوم: تاثیر جوکر بر اعتراضات و اغتشاشات در عراق و لبنان به این معنا نیست که این فیلم علت العلل اعتراضات است. بلکه جوکر می تواند نقشی توجیه نماینده داشته باشد. جوکر اگر در سطح فردی ارزیابی گردد، موجه نماینده شرارت فردی است؛ چرا که نشان می دهد چگونه یک فرد قربانی یک ساختار سرمایه داری بیرونی است و این ساختار هم او را عقب نگهداشته و هم کاملاً به او نگاه کالایی دارد. تا بدان حد که روان درمانگر او هم وقتی می بیند بودجه ای نیست و گفتار یا دارودرمانی او اصطلاحاً با معادلات اقتصادی جور در نمی آید او را ترک می نماید و به درمان ادامه نمی دهد. این مسئله درباره موری، کمدین معروفی که آرتور عاشق اوست هم تکرار می گردد؛ او هم به آرتور به چشم کالا می نگرد و اگر او را به برنامه معروفش دعوت می نماید نه بخاطر خود آرتور بلکه به جهت بهره ای است که با تمسخر او می تواند ببرد و برنامه اش را پر کند!

امّا جوکر در سطح اجتماعی توجیه نماینده اغتشاشات است. بخشی از جامعه به این نتیجه می رسد که شرایط فلاکت بار و نابهنجارش نه آنچنانکه لیبرالها و نئولیبرالها تبلیغ مینمایند نتیجه تنبلی و بی عرضگی یا بی استعدادی خودش، بلکه تماماً محصول ساختار وحشیانه و ناعادلانه ای است که در جامعه و سازمان سیاسی-اجتماعی حاکم بر آن جامعه وجود دارد، لذا خود را کاملاً محق می داند که علیه این ساختار و سیستم شورش کند و از آن انتقام بگیرد. آنچه موجب می گردد بخشی از معترضان در عراق و لبنان با این فیلم همذات پنداری نمایند و با نقاب جوکر به خیابا ن ها بیایند و یا برخی هنرمندان در عراق برای توصیف اعتراضات از نماد جوکر بهره بگیرند، نتیجه چنین برداشتی از جوکر است.

چهارم: تصویری که پنج شنبه هفته گذشته از کشتار وحشتناک هیثم علی اسماعیل نوجوان 16 ساله عراقی و آویزان کردن او از یک تیر چراغ برق در میدان الوثبه بغداد منتشر شد قابل تأمل ترین صحنه ای است که از ابتدای اعتراضات و اغتشاشات دور اخیر عراق منتشر شده است. فیلمی که از این واقعه منتشر شده نشان می دهد که چگونه این نوجوان به بدترین شکل کشته و به هولناک ترین شکل آویخته می گردد اما جماعتی که در اطراف او ایستاده اند نه تنها از این موضوع اندوه و تاثری ندارند، بلکه خرسند هم هستند!

این صحنه نمادی است از آنچه این روزها در اغتشاشات عراق می گذرد؛ و مهمتر اینکه نشانه ای است از آنچه برخی قدرت ها دوست دارند نه تنها بر عراق که بر ایران و لبنان و باقی کشورها نیز بگذرد.

پنجم: اما دوباره می توان به این سوال بازگشت: آیا ارتباطی میان جوکر و اغتشاشات در عراق وجود دارد؟ به عقیده نگارنده آری؛ امّا این ارتباط فراتر از آنچیزی است که در بند دوم همین نوشته به آن اشاره شد. ممکن است که اغتشاشگران از این فیلم الهام بگیرند و همچون آرتور خود را بازنده و قربانی یک ساختار سیاسی-اجتماعی کاملاً ظالمانه بدانند و بر علیه آن شورش نمایند، اما نکته ای که معمولاً درباره فیلم جوکر از آن غفلت می گردد، لایه سوم آن است که از قضا نه آنچنان که در ظاهر تصور می گردد، علیه نظم موجود در غرب، بلکه موافق آن است! چگونه؟

فیلم جوکر در واقع در لایه دومی که به آن در بند دوم اشاره شد ظاهراً منتقد نظام سرمایه داری است؛ چه آنکه این نظام سرمایه داری است که در آن همه چیز از افراد و اشیاء تا مناسبات و روابط کالایی و از هرگونه فاکتور انسانی بیرون می گردد. فیلم نشان می دهد که نظام سرمایه داری چه شرایط ناعادلانه و دهشتناکی را فراوری نموده است، با این حال جوکر در لایه سوم حاوی یک پیغام بسیار مهم است و آن اینکه سرمایه داری آلترناتیوی جز آنارشی و هرج و مرجی که منجر به قتل و غارت و آتش می گردد ندارد؛ لذا ایستادن در مقابل سرمایه داری چنان عاقبتی خواهد داشت، بنابراین مخاطب نهایتاً می تواند به این تأمل برسد که تحمل نظام سرمایه داری و تن دادن به آن دست کم از این شرایط وحشتناک بهتر است.

امّا این مسائل چه ارتباطی به امپریالیسم و سلطه آمریکایی دارد؟ تقریباً بر کسی پوشیده نیست که چه در اغتشاشات ایران و چه در لبنان و چه آنچه به صورت بسیار عمیق تری در عراق رخ داد، آمریکا نقش غیرقابل انکاری در پشت صحنه داشته است. درباره وقایع ایران شواهد بسیاری در دست است که چنین مسئله ای را گواهی می دهد و طی روزهای اخیر کارشناسان و تحلیل گران مختلفی از آمریکا و برخی افسران سابق نهادهای امنیتی این کشور در مصاحبه با خبرنگاران اذعان کردند که دخالت آمریکا در این اغتشاشات غیرقابل انکار است؛ در عراق و لبنان نیز شرایط به همین ترتیب است و درباره شواهد آن در خبرنگاران گزارش های مختلفی منتشر شده است. در واقع در مقیاسی بزرگتر از یک جامعه، و در صورتی که جامعه بین الملل را در نظر بگیریم، آمریکا به وسیله پشتیابی از اغتشاشات و فراوری هرنوع مانع سنگین و خرابکاری در سیستمهای سیاسی-اجتماعی نظام هایی که زیر سلطه او قرار نمی گیرند به دنبال دیکته کردن این مفهوم است که هرچند پذیرفتن امپریالیسم آمریکایی چندان خوشایند نیست، امّا این مهم هیچ آلترناتیوی غیر از آنکه با کودتا سرنگون گردد و یا با تحریم روبرو و یا اغتشاشات و هرج و مرج ها و کشتارهای سنگینی را پذیرا باشد ندارد!

dorezamin.com: دور زمین | سفر به دور زمین هیچوقت اینقدر آسون نبوده! تور لحظه آخری، تور ارزان، اروپا، تور تایلند، تور مالزی، تور دبی، تور ترکیه

kurdeblog.ir: مجله سرگرمی و گردشگری