دلیل کاهش حق آبه زیست محیطی تالاب انزلی چیست؟ - دَبی بلاگ

دکتر هادی مدبری در گفت وگو با خبرنگاران، ﺑﺮداﺷﺖ آب ﺑﺮای ﻣﻘﺎﺻﺪ ﻣﺨﺘﻠﻒ، از ﻣﺼﺎرف ﻛﺸﺎورزی ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺗﺎ ﺻﻨﻌﺖ و ﺗاﻣﻴﻦ آب ﺷﺮب را موجب کاهش دبی ﺟﺮﻳﺎن رودﺧﺎﻧﻪ دانست و اظهار کرد: این اتفاق علاوه بر اینکه زﻳﺴﺘﮕﺎه درون رودﺧﺎﻧﻪ را ﺗﻐﻴﻴﺮ می دﻫﺪ، می تواند در اکوسیستم هایی مانند تالاب ها که عموما در پایین دست حوضه آبریز قرار دارند، صدمات جبران ناپذیری را وارد آورد.

وی اضافه کرد: بسیاری از برنامه های توسعه منابع آب که برای افزایش دستیابی به آب اجرا شده اند به اندازه کافی به پیامدها و ایجاد اختلال در خدماتی که به وسیله تالاب ها ارائه می گردد توجه نداشته و در تعداد زیادی از تالاب ها، افزایش استحصال آب در بالادست به بهای از دست رفتن و یا حداقل کاهش وسعت و خدمات تالاب ها در مناطق پایین دست حوضه آبریز به انجام رسیده است.

سرپرست معاونت پژوهشی و آموزشی پژوهشکده محیط زیست جهاد دانشگاهی، سدسازی، تنظیم یا انحراف جریان آب بدون رعایت ملزومات زیست محیطی، وقوع سیلاب و خشکسالی و تغییر اقلیم و گرمایش جهانی را از عوامل تاثیرگذار در تخریب اکوسیستم های طبیعی دانست و توضیح داد: تالاب ها بخش مهم و شاخصی از چرخه آب بوده و حفظ مطلوبیت آنها برای انجام خدمات اکولوژیکی به وسیله تامین بهینه آب از نظر کمی و کیفی بسیار حیاتی است.

مدبری ادامه داد: از میان نزدیک به 200 تالاب موجود در ایران که تعدادی از آنها در فهرست بین المللی کنوانسیون رامسر ثبت شده اند، بعضی شامل تالاب انزلی، بختگان، شادگان و شورگل در فهرست مونترو، یعنی فهرست تالاب هایی که از تغییرات شدید اکولوژیکی رنج می برند یا در آستانه ورود به این تغییرات هستند، قرار گرفته اند. کشورهایی که تالاب های آنها در فهرست مونترو واقع شده است، چنانچه به منظور حل مسائل به وجود آمده برای تالاب ها و رسیدن به حالت ایده آل سریعا اقدام نکنند، ممکن است با جریمه روبرو شوند.

وی با بیان اینکه برقراری تعادل بین احتیاجهای اکوسیستم های آبی و سایر مصارف، به ویژه کشاورزی در یک حوضه آبریز از اصلی ترین دغدغه ها در برطرف مسائل و مدیریت کلان آب در سطح ملی و بین المللی است، توضیح داد: رژیم جریان به عنوان یکی از برجسته ترین عوامل مشخص کننده خصوصیات اکوسیستم های آبی، محیط زنده را به شدت تحت تاثیر قرار می دهد و تغییر در رژیم طبیعی جریان سبب بروز مسائلی در اکوسیستم شده و تغییراتی را به لحاظ فیزیکی، شیمیایی، بیولوژیکی و اکولوژیکی به وجود می آورد؛ بنابراین تامین آب کافی برای حفظ فرآیندهای اکولوژیکی اکوسیستم های آبی بسیار لازم است.

عضو هیئت علمی گروه پایش منابع آب، با اشاره به ضرورت توجه به احتیاج آبی زیست محیطی، گفت: مشخص و تخصیص احتیاج آبی زیست محیطی موثرترین نگرش برای حفاظت از عملکرد اکوسیستم های آبی است. در ابتدا عمده کارهای اجرا شده در زمینه مشخص احتیاج آبی زیست محیطی بیشتر بر روی رودخانه ها و به طور ویژه روی زیستگاه ماهی ها متمرکز بود، اما در سالیان اخیر علاوه بر رودخانه ها و مسائل مرتبط با جریان زیست محیطی آنها، به مشخص احتیاج آبی زیست محیطی تالاب ها براساس روش های هیدرولوژیکی و اکولوژیکی پرداخته شده است.

وی تالاب انزلی را یکی از 24 تالاب بین المللی ایران دانست که در سال 1354 به همراه 18 تالاب دیگر به دفتر کنوانسیون رامسر معرفی گردید و اعلام کرد: تالاب انزلی در جنوب غربی دریای خزر واقع شده و وسعت آن در فصل های زمستان و بهار به دلیل افزایش بارش تا حدود 218 کیلومترمربع و در فصل تابستان به سبب کم شدن حجم ورودی آب، کمبود بارش و افزایش میزان تبخیر به 80 کیلومترمربع می رسد.

سرپرست معاونت پژوهشی و آموزشی پژوهشکده محیط زیست جهاد دانشگاهی، منابع اصلی تامین آب تالاب انزلی را شامل نزولات جوی، رودخانه های جاری در حوضه آبریز تالاب و ارتباط هیدرولوژیکی تالاب با دریای خزر دانست و گفت: تعداد رودخانه های جاری در حوضه آبریز تالاب و ورودی به آن شامل 9 رودخانه اصلی است که از ارتفاعات جنوب غرب منطقه سرچشمه گرفته و به داخل تالاب می ریزند و به وسیله خروجی تالاب در بندرانزلی(بخش مرکزی تالاب) به دریای خزر وارد می شوند.

وی با بیان اینکه می توان تالاب انزلی را یک مخزن ذخیره در نظر گرفت، اضافه کرد: این تالاب علاوه بر مولفه های تبخیر، بارش و جریان آب زیرزمینی دارای 9 ورودی و یک خروجی در بندرانزلی است.

مدبری، با بیان اینکه تالاب بین المللی انزلی به عنوان یک ناحیه زیست محیطی از ارزش فراوانی برخوردار است، تاکید نمود: این تالاب در ایجاد رطوبت و بهبود شرایط آب و هوایی ناحیه پیرامون خود و همچنین کنترل سیلاب نقش مهمی داشته و محلی مناسب برای پژوهش های گیاه شناسی، جانورشناسی و سایر علوم زیستی است.

عضو هیئت علمی گروه پایش منابع آب، نوسان و تغییر سطح آب تالاب را یکی از مسائلی دانست که تالاب بین المللی انزلی طی چند دهه اخیر با آن روبرو شده است و توضیح داد: عدم مدیریت یکپارچه منابع آب در حوضه آبریز تالاب انزلی و فعالیت های انسانی از عوامل اصلی مسائل به وجود آمده در این تالاب است.

وی مطرح کرد: بهره برداری بی رویه از رودخانه ها به منظور برطرف احتیاجهای کشاورزی، تغییر کاربری اراضی جنگلی به شالیزار و تاسیس آب بندها و بندهای انحرافی در راستا رودخانه ها از یک طرف و دفع مواد زاید شامل فاضلاب شهری، فاضلاب های صنعتی و پساب های کشاورزی که نقش مهمی در آلودگی تالاب و مرگ آبزیان و تغییر شرایط محیط تالاب داشته، از طرف دیگر، سبب کاهش حق آبه زیست محیطی تالاب شده است.

مدبری، خواهان توجه به نقش آب در اکوسیستم تالاب شد و ادامه داد: به منظور حفظ اکوسیستم های حساسی چون تالاب انزلی و حفظ ارزش های زیست محیطی، مالی و اجتماعی، مشخص مقدار آب مورد احتیاج برای این اکوسیستم ها لازم است.

وی تراز سطح آب در تالاب انزلی را متاثر از تراز سطح دریای خزر و جریان ورودی به تالاب دانست و مطرح کرد: نوسانات سطح آب دریای خزر مهمترین عاملی است که باعث تغییر سطح آب تالاب انزلی می گردد. در واقع میزان آب موجود در تالاب انزلی و در پی آن تغییرات سطح تالاب با تغییرات سطح آب دریای خزر ارتباط مستقیم دارد، یعنی هرچه سطح آب در دریای خزر بالاتر باشد، مقدار آب در تالاب نیز افزایش می یابد و بنابراین تالاب سطح بیشتری را اشغال می نماید؛ البته نوسانات تراز آب دریای خزر تابع تغییرات در ورودی رودخانه های منتهی به دریا و شدت تبخیر از سطح آن است.

سرپرست معاونت پژوهشی و آموزشی پژوهشکده محیط زیست جهاد دانشگاهی متذکر شد: طی دهه های اخیر دخالت های انسانی در مدیریت منابع آب حوضه های رودخانه ای دریای خزر به ویژه ولگا با بیشترین میزان آبدهی به خزر نیز، نقش موثری در فرایند و همچنین نوسانات تراز آب خزر ایفا نموده است.

وی با اشاره به نقش تبخیر از سطح آب در نوسانات دریای خزر، اظهار کرد: با توجه به شرایط اقلیمی و هیدرولوژیکی در سال های مختلف، این عامل نیز بر تراز آب دریای خزر تاثیرگذار بوده است.

عضو هیئت علمی گروه پایش منابع آب، با بیان اینکه تالاب بین المللی انزلی به عنوان یک اکوسیستم آبی منحصر به فرد در شمال ایران خدمات زیادی را در اختیار همگان قرار داده است، مطرح کرد: این تالاب در سالیان اخیر تحت تاثیر عوامل طبیعی و انسانی عدیده ای قرار گرفته و با توجه به باقی ماندن نام این تالاب در فهرست مونترو به جرات می توان گفت که ادامه حیات آن با خطراتی جدی روبرو است.

مدبری، به نقش کلیدی آب در کارنمودهای وابسته به اکوسیستم های آبی اشاره نمود و ادامه داد: مشخص مقدار آب مورد احتیاج جهت حفظ ارزش های زیست محیطی تالاب لازم است لذا با اعمال مدیریت صحیح و یکپارچه منابع آب در بالادست و در حوضه رودخانه های ورودی به تالاب می توان تا حد امکان، تراز آب تالاب انزلی را به تراز اکولوژیکی مطلوب و یا در مواقع خشکسالی به تراز حداقل رساند.

dorezamin.com: دور زمین | سفر به دور زمین هیچوقت اینقدر آسون نبوده! تور لحظه آخری، تور ارزان، اروپا، تور تایلند، تور مالزی، تور دبی، تور ترکیه

kurdeblog.ir: مجله سرگرمی و گردشگری